KA.DER GELENEĞİ OLAN ‘8 MART TEMSİLDE KADIN ERKEK EŞİTLİĞİ’ KARNESİ ÇIKTI:
Erkek egemen sistem sınıfta kaldı, SIFIR!
Türkiye’de seçim ve atama ile gelinen karar alma mekanizmalarındaki kadınların temsil oranlarını gözler önüne seren “8 Mart Temsilde Kadın-Erkek Eşitliği Karnesi”nde sonuç bu yıl da değişmedi. Kadın Adayları Destekleme Derneği’nin 2008 yılından bu yana her 8 Mart’ta ilan ettiği karnenin 13.’sünde Türkiye yine sınıfta kaldı!
Kadın Adayları Destekleme Derneği, her yıl 8 Mart geleneği olarak ilan ettiği Türkiye’de temsilde cinsiyet eşitliği karnesini açıkladı. Sonuç; Türkiye bu yıl da sınıfı geçemedi! KA.DER’in Meclis’ten kabineye, yargıdan meslek örgütlerine, üniversitelerden yerel yönetimlere kadar karar alma mekanizmalarındaki kadın erkek temsiliyetini inceleyerek notlar verdiği karneye göre kadınların en yüksek oranla temsil edildiği yer olan parlamentoda kadınların temsil oranı yüzde 17,29! Kadın temsilinin en yüksek olduğu parti HDP, ikinci sırada AK Parti, ardından CHP, MHP ve İyi Parti geliyor. Kabineye bakınca kadın oranı yüzde 11,76’ya düşüyor. 56 bakan yardımcısının sadece 5’i kadın. 81 ilden sadece 1’inin valisi kadın.
Yerel yönetimlerde de durum değişmiyor. Belediye başkanlığında ise kadının adı yok, kadın temsil oranı yüzde 1.5! Kadın muhtarların oranı ise yüzde 2,14.
Akademiden yargıya karar alma mekanizmalarında eşit temsilden söz etmek yine zor. Yüksek yargıda kadın başkan maalesef yok. 200 rektör arasında sadece 17’si kadın!
Gelelim iş dünyasına… 12 meslek örgütünden sadece 2’sinin başkanı kadın. 397 BIST şirketinden 134’ü hala sadece erkeklerin oluşturduğu yönetim kurulları tarafından yönetiliyor. Erkek nüfusun yüzde 72,7’si; kadın nüfusunun ise yalnızca yüzde 34,2’si işgücüne katılıyor.
KADIN TEMSİL EDİLMEDİKÇE ERKEKLER ÖLDÜRÜYOR!
8 Mart karnesine göre Türkiye’nin eşit temsilde yine sınıfta kaldığını kaydeden, ‘’Kadınlar eşit temsil edilmedikçe erkekler öldürüyor görmüyor musunuz?’’ diye soran KA.DER Başkanı Nuray Karaoğlu şunları söyledi:
‘’2020 yılında pandemi ile evlere kapandığımız süreçte ekonomideki açmazların yanında kadınlara ve çocuklara yönelik her türlü şiddet ve yoksulluktaki artış küresel bir kriz olarak karşımıza bir kez daha çıktı. Ancak pandemi sırasında kadın liderlerin toplumlara nasıl çözüm getirebildiklerini de deneyimledik. Ataerkil sistemin krizin bizatihi yaratıcısı olduğu ve karşılaştığı krizlere çözüm getiremediğini bir kez daha gördük. Kadınların karar alma mekanizmalarında etkin şekilde yer almadığı ülkeler pandemi sınavını veremedi.
Mevcut krizlerden çıkamamamızın bir nedeninin de karnemize verileriyle yansıyan temsilde cinsiyet eşitsizliği ve kadınların toplumsal hayatın organizasyonuna ve sorunların çözümüne kendi deneyimlerini yansıtmalarının engellenmesi olduğu tartışmasız bir gerçek olarak karşımızda duruyor. KA.DER olarak tüm siyasi partilere ve kamuoyuna sesleniyoruz; kadınlar eşit olarak temsil edilmedikçe erkek egemen zihniyet değişmedikçe demokratik ve refah bir toplum inşa edilemeyecektir. Tüm toplumların kadın bakış açısına, zekasına, algısına, deneyimine ihtiyacı var. İlk seçimde bu tablonun değişmesi; tüm varlıklar için daha güvenli, eşit, özgür, adil, insan haklarını ve gezegenin sürdürülebilirliğini gözeten bir toplum için birincil şarttır. Kadınlar olarak eşit temsil için mücadelemizi sürdüreceğiz, bunun için de kendi gücümüzden ve bir araya gelmekten başka hiçbir şeye ihtiyacımız yok.
1900’lerin başında ABD’de kadınlar greve giderken ABD’li süfrajet ve işçi hakları aktivisti Helen M. Todd’un ‘Ekmek ve Gül’ sloganını kullanıyorlardı. Emeklerinin karşılığı ücreti işaret eden ekmek ve uygun çalışma saatleri ve koşullarını ifade eden gül. Dünyayı değiştiren bu güçlü kadın mücadelesinin içini boşaltmaya çalışan erkek egemen zihniyet, 1857’de New York’ta greve giden tekstil işçisi kadınların haklı mücadelesine ithafen kabul edilen Dünya Kadın Hakları Günü’nde elimizden hala ekmeği alma gayreti içinde bize 8 Mart’ta çiçek vermeye çalışıyor. Kadınlar olarak büyük bedeller ödediğimiz 164 yılın ardından elimizden ekmeği aldılar, bize gül kaldı demeye razı olacağımızı beklemesinler.’’
KA.DER 8 Mart karnesine yansıyan oranlar şöyle:
- Meclis’te kadının temsili: Yüzde 17.29
- Seçim vaatlerinde kadın aday yarışına giren siyasi partilerin parlamentoya yansıyan koltuk dağılımında kadına neredeyse yer yok! KA.DER karnesine yansıyan Türkiye’nin 2020 notlarına göre; Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde şu an yer alan 584 milletvekilinin sadece yüzde 17.29’u yani 101’i kadın.
HDP’de neredeyse 2 vekilden 1’i kadın, AK Parti ikinci sırada geliyor
Kadın temsilinin partilere göre dağılımı ise şöyle: HDP yüzde 41.07 ile eşitliğe en yakın partiyken, kadın temsilinde ikinci sırada yüzde 18,69 ile AK Parti geliyor. CHP ise 12,32’lik oranla Meclis’te sadece 17 kadın milletvekili ile temsil ediliyor. MHP’nin yüzde 8,33; İYİ Parti’nin yüzde 5.56 oranında kadın milletvekili bulundurması da eşit temsil için gidecek daha çok yolumuz olduğunu gösteriyor.
- Kabinedeki kadın bakan oranı yüzde (Yüzde 11.7)
Cumhurbaşkanlığı Kabinesi’nde durum daha da vahim. 17 kişilik kabinede kadın bakan sayısı yine geçen karnede yer aldığı gibi. Sadece 2 kadın bakanımız bulunuyor (%11,76).
- 12 bakanlıkta kadın yardımcı dahi yok! (Yüzde 7)
Bakanlıklarda görevli 56 bakan yardımcısından ise sadece 5’i kadın (Yüzde 7). 12 bakanlıkta hiç kadın bakan yardımcısı bulunmuyor.
- 81 ilden sadece 1’inin valisi kadın! (Yüzde 1.2)
Türkiye’de 81 il var, 81 ildeki kadın vali sayısı ise sadece 1, oran olarak ifade edersek kadın temsili yüzde 1.2.
- 12 meslek örgütünde sadece 2 kadın başkan (Yüzde 16)
12 işveren örgütü ve meslek odasında kadın başkan sayısı Türk Tabipler Birliği ve Türkiye Belediyeler Birliği olmak üzere sadece 2.
- 6 yüksek yargı organında kadın başkan yok! (Yüzde 0)
Önceki karnede yüksek yargıda 1 kadın başkan bulunurken, bu dönem ne yazık ki hiç kadın başkan yok.
- 200 rektörden sadece 17’si kadın! (Yüzde 8.67)
Tüm düzeylerdeki akademik kadroda kadın oranı %45,2. Ancak 200 rektörden sadece 17’si kadın, 30 bin 364 erkek profesöre karşı kadın profesör sayısı sadece 9.761 (Yüzde 32.1)
- 1389 belediye başkanı koltuğundan 22’sinde kadınlar oturuyor (%1.5). Belediye meclis üyeliklerinde kadın temsil oranı yüzde 11, il genel meclis üyeliklerinde ise %3,77.
- 50 bin 157 muhtarın sadece 1071’i kadın (Yüzde 2,14).
- 134 BİST şirketinin yönetim kurulunda hala kadın yok!
2020 yılında BIST Yönetim Kurullarında yer alan kadınların oranı %15,9’dan %17’ye çıktı ve kadın üye sayısı %5,3 oranında arttı. (Sabancı Üniversitesi Kurumsal Yönetim Forumu 2020) BIST-100’de ise 2019 yılında yüzde 13,7 olan yönetim kurullarındaki kadın oranı %15,6’ya yükseldi. Tüm BIST şirketleri içinde 134 şirket, BIST-100 içinde 25 şirket hala tamamı erkeklerden oluşan kurullar tarafından yönetiliyor. Toplamı 397 olan tüm BIST şirketlerinin sadece 37’sinin yönetim kurulu başkanı kadın ve sadece 14’ünün CEO’su kadın.
- Nüfusun yarısı kadın, ancak işgücünde de kadına yer yok
- TÜİK’in 6 Mart 2020 tarihli verilerine göre Türkiye nüfusunun yüzde 49,8’ini kadınlar, yüzde 50,2’sini erkekler oluşturuyor. Ancak erkek nüfusun yüzde 72,7’si; kadın nüfusunun yalnızca yüzde 34,2’si işgücüne katılıyor (Bu oran İtalya’da yüzde 41,1, Yunanistan’da yüzde 44,3, Güney Afrika’da yüzde 48,4, İspanya’da ise yüzde 53). Herhangi bir eğitim kurumunda veya işte olmayan 15-24 yaş arası kadınların oranı, aynı yaş grubundaki erkeklerin neredeyse iki katı. Pandemi etkilerine bakıldığında da kadınların yüzde 19’u, erkeklerin yüzde 14.4’ü işini kaybetti.
- Ekranda da kadına yer yok! Haber odaklı yayın yapan televizyon programlarında kadın konuk oranı sadece yüzde 10.
- 59 federasyona bağlı kadın antrenör oranı ise yüzde 28.1
