8 Şubat 1935’te, Türkiye’de ilk kez 17 kadın milletvekili TBMM’ye girdi. 86 yıl sonra parlamentoda kadın temsilinde bugün 117. sıradayız. Bu yolda mücadele veren tüm kadınları saygıyla anarak, haklı eşitlik mücadelemizin kararlılığında yolumuza devam ediyoruz.
KADINLARIN TBMM’DE TEMSİLİNİN 86. YILDÖNÜMÜ
86 yıl önce atılan o öncü adımların izinde mücadeleye devam 2. Meşrutiyet döneminde örgütlü hale gelen Osmanlı kadın hareketi, milletvekili olabilmek için ilk adımı 1923’te attı, kadınların tarihimizdeki siyasal haklar mücadelesi de resmen böyle başladı. Nezihe Muhiddin önderliğinde ilk kadın partisi ‘Kadınlar Halk Fırkası’ kurma girişimi, 1909 Seçim Kanunu ve siyasal engellemeler nedeniyle gerçekleşemeyince, Türk Kadınlar Birliği adlı derneğe dönüşerek sonuçlandı. Kadınların kamuoyu, basın ve siyasetçiler üzerinde baskı kurarak verdiği zorlu mücadele 9 yıl sürdü. 5 Aralık 1934’te yapılan anayasa değişikliği ile kadınların seçme seçilme hakkı elde etme mücadelesi başarıyla sonuçlandı, kadınlar siyasal haklarını kazandı. Bu kazanımdan sonraki ilk genel seçimlerin yapıldığı 8 Şubat 1935’te, Türkiye’de ilk kez 17 kadın milletvekili parlamentoya adım attı. 1936 ara seçimlerinde 1 kadın milletvekilinin daha seçilmesiyle birlikte, Meclis’teki kadın milletvekili sayısı 18’e çıkacaktı. 399 vekilin seçildiği genel seçimlerde, büyük şehirlerde oy veren seçmenlerin yarıya yakını da kadındı üstelik. Aradan geçen 86 yılda kadınların eşit temsil mücadelesi duraksamadığı halde, bugün Meclis’e yansıyan koltuk dağılımı ne yazık ki eşit temsile hala çok uzak. Kadın milletvekili oranıyla 86 yıl önce dünyada ilk sıralardayken, bugün ne yazık ki 117. sıradayız. Eğitimden iş yaşamına ataerkil engellemelerle kuşatılan kadınların siyasal yaşama katılabilmelerinin önündeki güçlükleri aşabilmeleri için, hayatın her alanındaki tüm haklardan eşit yararlanma mücadelesini de vermemiz gerekiyor. Ancak kadın tarihi, hiçbir koşulda engel tanımama tarihidir. 86 yıl önce 17 öncü kadının TBMM’ye attığı ve yolumuzu açan o ilk adım, eşitlik mücadelemizde çoktan hak ettiğimiz sonucu alabileceğimizin göstergesi. Sevgili KA.DER’liler, bu yolda mücadele veren tüm kadınları saygıyla anarak, TBMM’ye girmemizin 86. yıldönümünde haklı mücadelemizin kararlılığında birleşen sizleri selamlıyorum.
Nuray Karaoğlu
KA.DER Genel Başkanı
