Kadının temsil mücadelesinin başlangıcı: Muhtar seçilme hakkının yıl dönümü

Kadınlara köy ihtiyar heyetlerine ve muhtarlığa seçme ile seçilme hakkı verilmesinin 86. yıl dönümünde, kadının yerel topluluklar üzerindeki destekleyici rolü bir kez daha vurgulanıyor. Seçilme hakkının kazanıldığı 26 Ekim, kadınların karar alma mekanizmalarında temsili için bir milat.

Türkiye’nin seçilmiş ilk kadın muhtarı, 2 Kasım 1933’te Aydın Güre İlçesi’nin Demircidere köyünde yapılan seçimlerde Gül Esin Aydın oldu.

Ancak aradan geçen onlarca yıla rağmen kadın muhtarların sayısı halen yeterince artmış değil. Son rakamlara göre, Türkiye’deki 50 bin 157 muhtarın sadece 1071’i kadın. Bu rakam, bir önceki yerel seçimlere göre yüzde 58,9’luk bir artış sergilemesi açısından görece bir başarı olarak da kabul edilebilir; ancak halen yüzde 2,14’e denk geliyor.

Batman’da da ilk kadın muhtar

650 bin nüfuslu Batman kentinin ilk kadın muhtarı da son seçimlerde Fatma Türkan olmuştu.

2018-2019 yılları arasında “Eşitlik Mahallede Başlar” sloganı ile Kadın Muhtarlar Projesi yürüten KA-DER (Kadın Adayları Destekleme Derneği), proje kapsamında Antalya, Mersin, İstanbul, İzmir, Balıkesir, Aydın, Denizli, Adana ve Muğla’da düzenlediği eğitimlerle, muhtar olmak isteyen yüzlerce kadına ulaştı.

KA-DER bu proje ile kadınların karşılaştığı sorunların görünürlüğünü artırmayı ve yerel sorunlara muhtarlar aracılığıyla çözüm önerileri geliştirmeyi hedefledi. Ayrıca kadın adaylara sertifikalı eğitimler verildi.

KA-DER Başkanı Nuray Karaoğlu, euronews Türkçe’ye verdiği demeçte, “Değişim ve dönüşüm mahallede başlar. Demokrasi ve eşitlik bilinci mahallede gelişir. Kadınlar toplumsal cinsiyet rollerinden dolayı üstlendikleri sorumluluklar ve görevler nedeniyle kamusal alandan yüzyıllardır uzak kalmışlardı. Bu noktada, kadınların kamusal alandaki görünürlüğünün ilk basamağı olarak mahalle muhtarlıkları kritik öneme sahip,” diyor.

Karaoğlu’na göre; “Bir kadının muhtar olması, mahallede yaşayan vatandaşların ihtiyaç ve gereksinimlerinin kadın bakış açısıyla tespit edilmesini olanak sağlar. Kadınlar mahalle kültürünü ve komşuluk ilişkilerini daha iyi geliştirilebilir.”

“Eşitlik, değişim ve dönüşüm mahallede başlar”

Ancak Karaoğlu, nüfusun yarısını oluşturan kadınların, muhtarlık kurumlarında bu kadar az temsil ediliyor olmasının, demokrasinin ilerlemesinin ve sürdürülebilir kalkınmanın önünde önemli bir engel olduğunu düşünüyor.

Yerel topluluklara en yakın makam olan muhtarların kadın olması, bir yandan da kadınların şiddet, yoksulluk gibi sorunlarına daha yakın bir düzeyden çözüm üretmede ortak olmasını da sağlıyor.

Edanur Mentaş, 23 yaşında Türkiye’nin en genç kadın muhtarı olma unvanına sahip. İstanbul’un Zeytinburnu ilçesinin Telsiz mahallesinde muhtar olan Mentaş, kısa dönemde kadınların birçok sorununa yerel yönetici olarak çözüm üretmiş.

Euronews Türkçe’ye konuşan Mentaş, “Dini nikahla yıllarca yaşadığı eşi tarafından terk edilmiş kadınlar mahallemde çok var. Onlara çevremden yardım alarak, elimizden geldiğince maddi destek sağlıyoruz. Yaklaşık altı kadına eşinden şiddet gördüğü ve can güvenlikleri olmadığı için Zeytinburnu emniyeti sayesinde koruma kararı çıkarttık.” diyor ve ekliyor: “Kadınlarımız çok mağdur ediliyorlar, muhtarlık olarak bu konuda bir gelirimiz yok, ama bir kadın muhtar olarak elimden gelen desteği sağlıyorum.”

Karaoğlu da kadın muhtarların bağlı oldukları belediyelerde birer hak savunucusu ve baskı unsurunu oluşturduklarını belirtiyor.

“Böylece, şiddete maruz kalan bir kadını da doğru mekanizmalara yönlendirebiliyorlar. Eşitlik, değişim ve dönüşüm mahallede başlar. Sorunlar mahallede çözülür,” diye ekliyor KA-DER Başkanı.

“Mahalle Meclisi” uygulaması

57 yaşındaki Hatice Karaağaçlıgil, İzmir’in Çiğli ilçesinin İzkent Mahallesi’nde Milli Eğitim’den emekliyken KA-DER’in Antalya eğitiminin ardından kadın muhtar olarak adaylığını koyup son seçimlerde kazandı. Mahallesinde 146 binadan sorumlu olan Karaağaçlıgil, her binadan birer kişiyi görevlendirdiği bir Whatsapp grubu kurarak “Mahalle Meclisi” oluşturdu.

Her ay bir kez toplanan Mahalle Meclisinde apartman veya çevresindeki sorunlar öğrenilerek ilgili birimlere iletiliyor.

Mecliste, ilkokulun bahçesinin ve demirlerinin tadilatından bayramlarda mahalledeki yoksullara yardım paketlerine ve alışveriş çeklerine, kadınlara yönelik ücretsiz gezilere ve tiyatro oyununa dek çok farklı faaliyetlere öncülük ediliyor.

“İmkanı olmayan kadınlara eve kuaför hizmeti sağladık. Kadının da başaracağını gösterdik, bir rol model oluşturduk. Karşılarında bilinçli ve aktif bir kadın olması mahalleliyi mutlu ediyor. Şimdi mahallemizde anaokul ve yaşlılara yönelik sağlıklı yaşam merkezi açılması için gerekli temasları kuracağız. Yaz kursu olarak çocuk ve gençlere yaratıcı drama ve robotik kodlama dersi açtık, herkes bize çok teşekkür etti,” diye ekliyor Karaağaçlıgil.

Türkiye’nin farklı kentlerinden Ankara’ya gelecek olan kadınlar 26 Ekim günü Gül Esin adına Atatürk Orman Çiftliği arazisinde ağaç dikecek.

https://tr.euronews.com/2019/10/26/kadinin-temsil-mucadelesinin-baslangici-muhtar-secilme-hakkinin-yil-donumu

ÜYE OL

KA.DER’in kuruluşunda kendisini temellendirdiği “eşit temsil” ilkesi ile varlığını devam ettirmektedir. Demoktarik ve çoğulcu bir toplum yaratmak, sivil toplumda örgütlenmek anayasal haktır. Her alanda eşit temsili savunan KA.DER sizi üye olmaya davet ediyor.

GÖNÜLLÜ OL

KA.DER’i tanımak, birlikte güçlü olduğumuzu görmek ve çalışmalarımıza katılmak için gönüllü olabilirsiniz.

BAĞIŞ

Bağışlar hakkında detaylı bilgiye ulaşmak için..