Bianet I KA.DER’den Siyasilere Videolu 5 Aralık Hatırlatması

Kadın Adayları Destekleme Derneği (Ka.Der), Türkiyeli kadınların seçme seçimle hakkının kazanıldığı 5 Aralık 1934’ü hatırlattı.

TIKLAYIN – Türkiye ve Dünyada Kadınların Seçme ve Seçilme Hakkı Tarihine Bir Bakış

Kadının siyasete katılımı konusunda iki video da hazırlayan Ka.Der, siyasi parti temsilcilerine de bir mektup gönderdi.

“1.389 belediye başkanından sadece 43’ü kadın”

Mektupta şöyle seslenildi:

“Yine bir 5 Aralık’a geldik; kadınların seçme ve seçilme hakkını kazanmasının yıldönümünü hep birlikte kutlayacağız. Kadın Adayları Destekleme Derneği olarak daha önce de size mektup gönderdik. Bu mektubun üzerinden uzun bir zaman geçti ancak kadınların en temel hakları konusundaki taleplerimizin karşılığını halen tam olarak alamadık. Biz kadınlar, 89 yıl önce yerel seçimlerde, 85 yıl önce de genel seçimlerde aday olma hakkını elde etmemize rağmen uzun yıllar sonra ancak yüzde 17’yi bulabilen bir oranda parlamentoda temsil edilebiliyoruz.

“Yerel yönetimlerde ise adımız yok denecek düzeyde. 1934’ten bu yana Türkiye’de 23 genel seçim yapıldı; 11. 385 milletvekili seçildi. Bunlar arasında sadece 598’i kadındı. Şu an Türkiye’nin 1.389 belediye başkanından sadece 43’ü kadın. Türkiye Cumhuriyeti tarihi boyunca seçilmiş toplam kadın belediye başkanı sayısı 200’ü bulmuyor.

‘Kadınların olmadığı rejime demokrasi denmez’

“50 binden fazla muhtarın ancak 1071’i kadın. Seçme seçilme hakkımız Anayasa ve yasalarla güvence altına alınmış olmasına rağmen, 21’inci yüzyılda hala seçiyor ama seçilemiyoruz, diyebiliriz. Biz bu rakamları Türkiye’ye ve kadınlara yakıştıramıyoruz. Ya siz? Hepimiz biliyoruz ki Nüfusun yarısının yok sayıldığı bir siyaset, topluma gerektiği gibi hizmet edemez. Kadınların eşit şartlarda temsil edilmediği bir rejime demokrasi denemez. Yarısını yok sayan bir toplum güçlenemez. Diyoruz ki 5 Aralık’larda bizi kutlamayın.

“Daha önce defalarca dile getirdiğimiz gibi, evrensel kurallara, demokrasiye ve eşitlik ilkesine aykırı aday belirleme yöntemlerinden vazgeçmenizi, kadınlardan yana tavır almanızı ve eşit temsil için üzerinize düşeni yapmanızı bekliyoruz. Seçimler öncesindeki vaatlerinizi seçimlerden hemen sonra unutmamanızı, kadınların karar alma mekanizmalarında daha fazla yer alması için çalışmanızı, kadının siyasete katılımı konusunda günlendirin.”

Ka.Der’den konuya dair basın açıklaması da yapıldı.  “Türkiye’de kadınlar seçme ve seçilme hakkını 1934 yılında kazandı. İsviçreli kadınlar ise 36 yıl sonra, 1971’de. Bugün TBMM’de kadın milletvekili oranı %17, İsviçre’de ise %42!” örneği verilerek, 5 Aralık 1934’ten 2019 Türkiye’sine bakıldığında bugün gelinen noktanın çok yetersiz kaldığı vurgulandı.

“Yüzde 9’a ulaşmak için 73 yıl bekledik”

KA.DER’in 5 Aralık açıklamasının devamı şöyle:

“5 Aralık 1934 tarihinde Türkiye’de kadınlar seçme ve seçilme hakkını kazandı. Ancak o günün coşkusu sonraki yıllarda aynı şekilde süremedi. Oysa kadınlar 1850’lerden başlayarak ne mücadeleler vermişti. Dergiler çıkarmış, dernekler kurmuş, haklarının peşine düşmüştü. 1900’lerin başında ‘feminizm’i dillendirmiş, Cumhuriyet’in kuruluşunda kendi partilerini kurmaya kadar ilerlemişlerdi. Bu noktada Kadınlar Halk Fırkası’nı kuran Nezihe Muhiddin ve arkadaşlarını saygıyla anıyoruz.

 “Kadınlar engellemelerle karşılaştılar, ama adım adım yürüdüler haklarına. 8 Şubat 1935’te ilk kez kadınların da olduğu seçimlerde 395 vekilin olduğu parlamentoya 18 kadın seçildi. %4,6 oranı başlangıç için fena sayılmazdı. Peki sonra, o 85 yıllık aralıkta ne oldu? Söyleyelim; engellemeler devam etti. 1950’de 487 vekil içinde sadece 3 kişiydik. Yani %0,6’ydık.

“KA.DER 1997 kurulduktan sonra yapılan ilk genel seçimlerde %4 oranını yeniden yakaladık. İlk kez 2007’de yüzde 9,1’i gördük. 73 yıl sonra!!! Yine de yetmez elbette. Bizim istediğimiz yüzde 50. Yani eşit temsil.

“Şimdi 600 milletvekilinden sadece 102’si kadın olunca, KA.DER olarak soruyoruz: “85 yılda sadece bir arpa boyu mu yol gittik?” Siyaset yolculuğumuzda, bunca gelişmeye, aradan geçen 85 yıla rağmen, ancak yüzde 17’ye ulaşmış olmamız, Anayasamızın eşitlik maddesine, imzaladığımız uluslararası sözleşmelere uygun mu?”

https://bianet.org/bianet/toplumsal-cinsiyet/216739-ka-der-den-siyasilere-videolu-5-aralik-hatirlatmasi